Arheolozi su otkrili zagonetnu kružnu strukturu tzv. rondelu koju su napravili ljudi pre 7.000 godina.

Na lokalitetu Nove Obježež u Poljskoj sprovedena su arheološka istraživanja na kružnoj – neolitskoj građevini sa karakterom ceremonijalnog centra. Ova kružna struktura, poznata kao rondela, stara je 7.000 godina.

Radove su sproveli poljski arheolozi. Rukovodilac istraživanja je bio prof. dr Leč Zernijaksa sa Odeljenja za praistorijsku arheologiju na Institutu za arheologiju i etnologiju, Istorijski fakultet Univerziteta u Gdanjsku, piše u saopštenju.

Ranije se verovato da ovakvih okruglih struktura nema u Poljskoj i da se veuzju za poljoprivredne zajedniice na dalekoj perifieriji sveta. Danas je poznato najmanje 7 rondela u Poljskoj. U čitavoj Evropi taj broj iznosi 200. Rondele se razlikuju po veličini, broju kapija, rovova.

Rondela u Poljskoj

Kružna struktura ili rondela iz neolita datuje se od 4.800-4.500. godine pre nove ere. Njen prečnik iznosi 50 m. Imala je bedem od hrastovog šipa, ispunjenim glinom i preko je išao krov. Bila je u upotrebi najmanje 300 godina.

Oko rondele išao je duboki rov, poprečnog preseka u obliku slova V. Na ovom lokalitetu bilo ih je 4, i nisu bili svi istovremeni. U bedemu i okolnom rovu postoje tri rupe koje su nekada bile ulazne kapije, ali i otvori kroz koje bi, u određeno doba godine, padali zraci sunca, obeležavajući datume proslava i dajući svečanosti ekstra, kosmička moć.

„Sve u svemu, reč je o ogromnoj svečanoj građevini, čak i po savremenim kriterijumima. Za njenu izgradnju bilo je potrebno poseći najmanje 500 čvrstih stabala, nabaviti oko 800 tona gline i iskopati nekoliko stotina metara rovova, i to sve kamenim i koštanim alatima“, objasnio je prof. Leč.

Naime, kada se posmatra ovaj projekat, ne treba gledati samo na tehničku stranu i ogroman trud koji je uložen, već pre svega na motivaciju ljudi tog vremena da izgrade nešto tako nepraktično.

Ko je gradio rondele?

Rondele su gradili potomci najstarijih poljoprivrednih zajednica (tzv. kultura linearne keramike (eng. LBK)), koji su kolonizovali srednju Evropu između 5.500. i 5.000. godine pre nove ere.

Rondele se grade oko 4800. godine pre nove ere, kada LBK opada. Prostiru na teritoriji današnje današnje Mađarske, Slovačke, Češke, Austrije, Nemačke i Poljske.

• Otkrivena praistorijska masovna grobnica sa skeletima bez glava
• Istražena misteriozna kružna struktura – rondela iz kamenog doba

„Ovo je važna okolnost, jer ukazuje na kontekst i omogućava nam da u njemu vidimo krupne društvene i verske promene na koje ukazuje pojava rodnela. Šta je bio razlog urušavanja kulture najstarijih zemljoradničkih zajednica, ako su njihovi naslednici počeli da grade monumentalne objekte koji ne samo da su ispunjavali zajedničku funkciju, odnosno integrisali brojne lokalne grupe zajedničkim graditeljstvom i proslavama, već istovremeno – za prvi put u istoriji ove oblasti – povezivali ove aktivnosti sa kosmičkim silama?, objašnjava arheolog Leč,

Pad kulture LBK

Za pad ove kulture često se u obzir uzimaju klimatske promene koje su se dogodile pre 7.000 godina. Moguće da se dogodilo zahlađenje, ali i suše koje su dovele od pada u poljoprivrednim aktivnostima, pojave bolesti i napuštanja mnogih oblasti.

„Do sada smo utvrdili da je u ovom konkretnom regionu zaista postojala kriza od oko 200 godina nakon propasti kulture linearne keramike. Ovo se posebno jasno može videti u jezgru sedimenta koje smo uzeli iz sedimenata koji su se hiljadama godina akumulirali na dnu jezera u blizini jezera. Ovi sedimenti sadrže polen, drveni ugalj i mnoge druge isparljive materije, koje pod mikroskopom otkrivaju zapise promena u životnoj sredini, kako prirodnih u vezi sa kolebanjima klimatskih uslova, tako i onih koje izaziva čovek (šumski požari, seče, gajenje žitarica i ispaša životinja)“, rekao je profesor.

Dalje arheolog ističe da je jedno od njihovih najvažnijih otkrića da su rovovi, koji su okruživali krug, najverovatnije zatrpani odmah nakon ceremonije. Zatim ponovo iskopani pre narednih ceremonija koje su se održavale svakih nekoliko godina. Istraživači se nadaju da će buduće analize da pokažu koliko često su održavane ceremonije.