Mezolitska “moda” na Vlascu pre 9,000 godina bila je jedinstvena
Pre 9.000 godina drevni ljudi na Vlascu imali su jedinstvenu modu. Ukrasi na odeći su bili izrađeni od ždrelnih “zuba” šarana.
Na Vlascu su pronađene brojne perle povezane sa sahranjivanjem kao deo ličnog ukrasa koje je pokojnik nosio za života. To možda i nagoveštava svakodnevne običaje ukrašavanja nečijeg tela ili predstavlja “modu” tog vremena. Specifičnost i jedinstvenost pre 9.000 godina ogleda se u pojavi ukrasa izrađenih od ždrelnih „zuba“ šarana (Rutilis sp.).
Bogatstvo i jedinstvenost ličnih ukrasa za telo i odeću u oblasti Đerdapa dostiže vrhunac tokom perioda mezolita, a naročito se ističe u kasnom mezolitu (oko 7300–6200. g.p.n.e.).
- Figurine nam otkrivaju kakva je bila “moda” u vinčanskoj kulturi
- Proces prirodne mumifikacije mrtvih u Evropi je stariji nego što se ranije mislilo
- Drevni ljudi u neolitu su imali niži telesni rast u odnosu na ranije periode-pokazali rezultati nove studije
Arheološki lokalitet Vlasac nalazi se na Đerdapu, u blizini Lepenskog vira oko 3 km nizvodno Dunavom. Istraživanja na ovom lokalitetu sprovedena su 1970-1971. godine pod rukovodstvom D. Srejovića i Z. Letice. Prva istraživanja donela su otkriće od 87 grobova sa ostacima preko 160 individua, kao i brojna pravougaona kamena ognjišta i podove kuća koji ukazuju na ostatke naselja.
S obzirom na veliki značaj ovog lokaliteta, arheološka istraživanja ponovo započinju 2006. godine, sa manjim prekidima, traju i danas.
Tragovi naseljavanja i sahrane pokojnika datuju se u rani mezolit (9500-7500. g.p.n.e.), dok su zastupljeniji i intezivniji tragovi života uočeni tokom kasnog mezolita (7300-6200. g.p.n.e.).
“Moda” u praistoriji na Vlascu
Raznovrsne perle pronađene su u mnogim grobovima kao deo ukrasa koje su pokojnici nosili za života i govore o “modnim” promenama i ukusima stanovništa ovog naselja. Tokom kasnog mezolita preovlađuje korišćenje ljuštura morskih pužića Cyclope neritea ili Columbella rustica, kao i ždrelnih “zuba” šarana kojih je u nekim grobovima bilo i po nekoliko stotina. Najveći broj zabeleženih “zuba” iznosio je 700 u dečijim grobovima. Oni su se bušili kako bi bili privezani za odeću.
Kada lokalni lovci-ribolovci-sakupljači dolaze u kontakt sa prvim neolitskim-poljoprivrednim zajednicama (oko 6200. g.p.n.e.), ukrašavanje biva zamenjeno perlama od morskih školjki spondilus (Spondylus). Takođe, javlja se novi tip diskoidnih krečnjačkih perli crvenskaste i bele boje.
Zubi šarana su bili izbušeni kako bi se napravila mala rupa kroz koje se provlačila žica, kanap i slično. Ove niti su bile obojene crvenim okerom ili nekim lepkom kako bi one mogle da se drže za odeću.
- Zubi losa pružaju dokaze za praistorijsku odeću u Rusiji
- Najstarija torbica na svetu dekorisana psećim zubima
- Tekstil iz Čatalhujuka otkriva način izrade odeće pre 10.000 godina
Na osnovu njihove raspodele u grobu, “zubi” su prekrivali zadnji deo tela, slično ogrtaču ili plaštu, kojim je pokojnik bio umotan.
Zubi šarana su verovatno proizvedeni lokalno, a njih je osim u grobovima, bilo i u naseljima na lokalitetima kao što su Lepenski vir, Vlasac, Kula, Icona i Scela Cladovei u Rumuniji.
Više: Taking Beads Seriously: Prehistoric Forager Ornamental Traditions in Southeastern Europe.
