Mezolitska “moda” na Vlascu pre 9,000 godina bila je jedinstvena
Pre 9.000 godina drevni ljudi na Vlascu imali su jedinstvenu modu. Ukrasi na odeći su bili izrađeni od ždrelnih “zuba” šarana.
Na lokalitetu Vlasac, koji se nalazi 3 km nizvodno od Lepenskog vira u Đerdapu, arheološka istraživanja su otkrila fascinantne detalje o modi i običajima drevnih ljudi koji su živeli pre oko 9.000 godina.
Ti ljudi su koristili jedinstvene ukrase na odeći, izrađene od ždrelnih “zuba” šarana. Ovi ukrasi su prikupljani, bušeni i vezivani za odeću kako bi se stvorila posebna estetika koja je odražavala njihove ukuse i običaje.
- Zubi losa pružaju dokaze za praistorijsku odeću u Rusiji
- Najstarija torbica na svetu dekorisana psećim zubima
- Figurine nam otkrivaju kakva je bila “moda” u vinčanskoj kulturi
Iskopavanja na Vlascu
Bogatstvo i jedinstvenost ličnih ukrasa za telo i odeću u oblasti Đerdapa dostiže vrhunac tokom perioda mezolita, a naročito se ističe u kasnom mezolitu (oko 7300–6200. g.p.n.e.).
Prva arheološka istraživanja na Vlascu sprovedena su 1970-1971. godine pod rukovodstvom D. Srejovića i Z. Letice. Prva istraživanja donela su otkriće od 87 grobova sa ostacima preko 160 individua, kao i brojna pravougaona kamena ognjišta i podove kuća koji ukazuju na ostatke naselja.
S obzirom na veliki značaj ovog lokaliteta, arheološka istraživanja ponovo započinju 2006. godine, sa manjim prekidima, traju i danas.
Tragovi naseljavanja i sahrane pokojnika datuju se u rani mezolit (9500-7500. g.p.n.e.). Dok su zastupljeniji i intezivniji tragovi života uočeni tokom kasnog mezolita (7300-6200. g.p.n.e.).
“Moda” u praistoriji na Vlascu
Raznovrsne perle pronađene su u mnogim grobovima kao deo ukrasa koje su pokojnici nosili za života i govore o “modnim” promenama i ukusima stanovništa ovog naselja. Tokom kasnog mezolita preovlađuje korišćenje ljuštura morskih pužića Cyclope neritea ili Columbella rustica, kao i ždrelnih “zuba” šarana kojih je u nekim grobovima bilo i po nekoliko stotina.
Broj ždrelnih zuba šarana u grobovima bio je impozantan. Najveći broj zabeleženih ždrelnih zuba šarana iznosio je 700 u dečijim grobovima. Na njima su uočene perforacije, kako bi se pričvrstili za odeću.
Ovi elementi su se često raspoređivali na način koji je ukazivao na važnost ili status pokojnika, prekrivajući zadnji deo tela poput ogrtača ili plašta.
Kada lokalni lovci-ribolovci-sakupljači dolaze u kontakt sa prvim neolitskim-poljoprivrednim zajednicama (oko 6200. g.p.n.e.), dolazi do promene u modnim trendovima. Ukrašavanje biva zamenjeno perlama od morskih školjki spondilus (Spondylus). Takođe, javlja se novi tip diskoidnih krečnjačkih perli crvenskaste i bele boje.
Zubi šarana su bili izbušeni kako bi se napravila mala rupa kroz koje se provlačila žica, kanap i slično. Ove niti su bile obojene crvenim okerom ili nekim lepkom kako bi one mogle da se drže za odeću.
Na osnovu njihove raspodele u grobu, “zubi” su prekrivali zadnji deo tela, slično ogrtaču ili plaštu, kojim je pokojnik bio umotan.
Ždrelni zubi šarana su verovatno proizvedeni lokalno. Njih je osim u grobovima, bilo i u naseljima na lokalitetima kao što su Lepenski vir, Vlasac, Kula; Icona i Scela Cladovei u Rumuniji.
Više: Taking Beads Seriously: Prehistoric Forager Ornamental Traditions in Southeastern Europe.
