Tokom arheoloških istraživanja na Pelješcu arheolozi su otkrili drugi grčko-ilirski šlem.

Arheološka ekipa prisutna je na nekropoli „Gomile“ u Zakotorcu od 2020. godine. Oni su tu došli na inicijativu istoričara Ivana Pamića, koji nam je poslao saopštenje.

Već na samom početku istraživanja, uz brojne druge nalaze nakita, nošnje i grobnih priloga, ovaj nalaz šlema u mnogočemu doprinosi poznavanju pogrebnih rituala ilirskih zajednica u drugoj polovini poslednjeg milenijuma pre naše ere. Područje Pešlješca svrstava se u najznačajnije arheološke zone istočno-jadranske obale.

Novootkriveni grčko-ilirski šlem

Kako ističu u saopštenju, nekropola „Gomile“, gde se nalazi praistorijska gradina sastoji se od 30 gomila kružnog oblika sa nekoliko koncentričnih venaca. Okvirno se datuju u 4. vek pre naše ere.

• Ilirski šlemovi u Muzeju Hercegovine u Trebinju
• Otkriven korintski šlem u grobu ratnika u Rusiji

„U prvoj godini istraživanja u Zakotorcu pronađen je prvi grčko-ilirski šlem. U susednom grobu ostaci desetak individua i nalazi iz 4. veka pre naše ere. Naredna istraživanja pokazala su da se u slojevima ispod ovih grobova nalaze i mnogo stariji, u kojima su pokojnici pokapani u 8. veku pre naše ere“, napisali su u saopštenju.

Kada su arheolozi iskopali gomilu 5, naišli su na ostatke iz 4. veka pre naše ere, a u slojevima ispod na starije grobove iz 6. i 5. vek pre naše ere. Iz tog horizonta potiče i novopronađeni grčko-ilirski šlem.

„Ona se nalazila osamljena, osigurana u vertikalnoj poziciji s nekoliko kamena. Radi se o dobro očuvanoj kacigi, grčko-ilirskog tipa varijante IIIA2-a“, piše u saopštenju.

Poreklo i prostiranje grčko-ilirskih šlemova

Grčko-ilirski šlemovi ovakvog tipa slede tehnološku uniformiranost koja je obeležila vreme druge polovine 6. i početak 5. veka pre naše ere. Geografsko prostiranje ovih šlemova je na širokom području jugoistočne Evrope, od Grčke i Makedonije, pa sve do Posavine i Transilavnije.

Zbog toga arheolozi pretpostavljaju da su šlemovi izrađivani na više lokacija. Jedna od potencijalnih lokacija izrade grčko-ilirskih šlemova jeste prostor istočne jadranske obale, Dalmacije i Hercegovine.

U Dalmaciji je pronađeno 10 grčko-ilirskih šlemova i još toliko u Hercegovini.

Ovi šlemovi su karakteristični po pravouglom otvoru za lice ukrašenih rubova, dugim paragnatidama kojima su se štitili obrazi, dva paralelna grebena na samom vrhu gde se uglavljivala perjanica. 

„Pronalazak čak dva šlema na jednoj lokaciji svedoči o moći tadašnje ilirske elite koja je vladala u 6. i 5. veku pre naše ere ovim područjem“, ističu u saopštenju.

Dalje u saopštenju navode da su osim šlemova pronađenni i drugi nalazi poput bronzanih fibula, dijademe i ostalih ukrasa. Kao i antropološki ostaci koji se šalju na antropološku analizu i radiokarbonsko datovanje.

Istraživački tim

U istraživanjima na Pelješcu, kojima koordinira Centar za prapovijesna istraživanja, učestvuju Dubrovački muzeji, Institut za arheologiju i Odsjek za arheologiju Filozofskoga fakulteta Sveučilišta u Zagrebu, uz potporu opštine Orebić.  

Stručni tim ove godine su dr.sc. Hrvoje Potrebica, profesor na Filozofskom fakultetu u Zagrebu i rukovodilac Centra za prapovijesna istraživanja, dr.sc. Domagoj Perkić, direktor i viši kustos Arheološkog muzeja u Dubrovniku, dr.sc. Marko Dizdar, direktor Instituta za arheologiju,  Marta Kalebota iz Muzeja grada Korčule, dr.sc. Miona Miliša konzervator-restaurator i dekan Umjetničke akademije u Splitu, dr.sc. Borut Križ iz Dolenjskog muzeja u Sloveniji, student Mirna Šandrić, Paula Knego, kustos pripravnik i Vicenco Pijerov, kustos pripravnik iz Dubrovačkih muzeja i Ivan Pamić iz Interpretacijskog centra Nakovana.