Ranije studije tvrdile su da su za kolaps drevnih evropskih kultura krive klimatske promene. Međutim, naučnici sada veruju da imaju sasvim drugačije odgovore.

U novoj studiji istraživači su se fokusirali na period od prvih dokaza o poljoprivredi u Evropi od 7.000. godina pre nove ere do bronzanog doba, oko 3.000 godine pre nove ere.

Usvajanje sedentarnog načina života i početak domestikacije biljaka i životinja u Evropi je ključan momenat. Završava se jedno doba lovaca-sakupljača. Drevni ljudi se okreću drugačijem načinu života. U tom periodu hrane ima više nego ikada na jednom mestu. Ljudi počinju da žive ne jednoj teritoriji i da stvaraju naselja. U neolitu je zabeležen i porast stanovništva u odnosu na ranije periode.

Iako dolazi do značanog perioda rasta u neolitu isto tako zajednice poljoprivrednika doživljavaju periode opadanja. Kolaps neolitskih zajednica ogleda u tome da su njihova naselja i čitave oblasti bile napuštene nakon nekoliko stotina godina. Neolitske zajednice bi se potom oporavile, a onda bi ponovo usledio kolaps.

• Nasilje je bilo široko rasprostranjeno pre 8.000 godina
• Verovalo se da u vinčanskoj kulturi vlada mir i blagostanje. Šta arheologija ima na to da odgovori?
• Prva arheološki dokumentovana evropska bitka dogodila se pre 3.300 godina

Prema nekim teorijama glavni pokretač napuštanja naselja, odnosno kolapsa zajednica su bile klimatske promene. U novom radu, objavljenom u časopisu Scientific Reports, istraživači su došli do novih odgovora.

Kolaps drevnih društava zbog sukoba

Nova studija zaključuje da su društvena fragmentacija i agresivni sukobi bili ključni u oblikovanju dinamike stanovništva ranog poljoprivrednog društva tokom neolita u Evropi.

„Naša studija pokazuje da periodično izbijanje sukoba, a ne klimatske fluktuacije, mogu da objasne uočene obrasce rasta i kolapsa drevnih evropskih zajednica “, tvrdi Turčin, vođa projekta u Complexity Science Hub-u (CSH).

Tim je testirao obe teorije sa namerom da objasne ovu dinamiku, klimatske promene i društveni sukob. Sve više dokaza, prema Turčinu, ukazuje da su “jednostavna” neolitska poljoprivredna društva propadala usled sukoba. Arheološki dokazi su ukazali na značajnu depopulaciju oblasti koje su naseljavali neolitski poljoprivrednici.

• Nasilne povrede na skeletnim ostacima kulture Lepenski vir na Đerdapu
• Otkrivena praistorijska masovna grobnica sa skeletima bez glava

“Naravno, ne možemo dokazati da je ovo jedini mehanizam koji stoji iza opadanja stanovništva tokom tog vremenskog perioda. Mogli bi postojati i drugi mehanizmi, odnosno faktori”, tvrdi Kondor.

Brojne studije postoje na ovu temu za različite periode ljudske istorije. Često se kao faktori pada drevnih društava ili civilizacija navode zarazne bolesti, glad, ratovanja i slično.