Arheološki dokazi o najstarijoj poznatoj upotrebi kozmetike u Evropi
Arheolozi su otkrili tragove sastojaka za koje se zna da su ih starije civilizacije koristile u kozmetičke (medicinske?) svrhe. Pronađeni su unutar malih keramičkih bočica iskopanih u Sloveniji datovanih između 4350. i 4100. godine pre nove ere. Naučnici smatraju da je reč je o najstarijoj upotrebi kozmetike u Evropi.
Analize su pokazale da se kozmetika na bazi olova verovatno koristila u Evropi 2000 godina ranije nego što se pre mislilo.
Moguće da su drevni ljudi nosili “šminku” u minijaturnim bočicama oko vrata ili oko struka.
Istraživački trio sa slovenačkog Instituta za zaštitu kulturnog nasleđa Slovenije pri Centru za preventivnu arheologiju i Univerziteta Eberhard Karls Tubingen u Nemačkoj pronašao je dokaze o najstarijoj poznatoj upotrebi kozmetike na Balkanu.
- Staroegipatska kajal šminka je imala višestruku namenu, a koristili su je i žene i muškarci
- Praistorijske bebe u Srbiji hranjene specijalno izrađenim kašičicama
- Minijaturne antropomorfne figurine kulture Kukuteni
U radu objavljenom u Journal of Archaeological Science: Reports, autori opisuju keramičke bočice u kojima se nalazila kozmetika i sadržaj posuda.
Još 2014. godine, član tima Kramberger otkrio je malu bočicu na lokalitetu u Zgornjem Radvanju u Sloveniji. Ubrzo nakon toga drugi arheolozi otkrili su slične posude i na drugim lokalitetima u regionu. Otkriveno je preko stotinu bočica.
- Dečiji otisci prstiju na predmetima vinčanske kulture
- Keramičke flašice za ishranu praistorijskih beba
Nakon prve analize bočica istraživači su posumnjali da se radi o nekoj vrsti dečijih igračaka ili možda bočicama za lekove zbog njihove male veličine. Takođe je primećeno da su posude imale rupice, što sugeriše da su bile okačene o struk ili možda oko vrata (naslovna fotografija).
Analiza keramičkih bočica
Nakon pregleda više od deset keramičkih bočica otkriveni su tragovi minerala cerussite-a, koji je ponekad poznat i kao „belo olovo“ ili olovo karbonat. Kroz istoriju je pronalažen u raznim posudama sa više lokaliteta širom sveta.
Koristio se čak i u savremenoj boji sve dok nije otkriveno da je otrovan za decu koja su je konzumirala. Istraživači takođe primećuju da su mnoge male bočice pronađene sa dugim tankim kamenim alatkama. Potencijalnim “štapićima” za vađenje šminke. Tim je takođe pronašao tragove životinjske masti, pčelinjeg voska i biljnih ulja u bocama. Svi sastojci materijala su namenjeni za nanošenje na kožu.
Identifikacija minerala koji sadrže olovo u ovoj studiji poklapa se sa najranijom upotrebom olova u jugoistočnoj Evropi (oko 4400–4300 pre nove ere). Analizom lipida identifikovan je pčelinji vosak kao sadržaj tri posude, koji, zajedno sa otkrivenim mineralom olova koji se nalaze u istim posudama, sugeriše njegovu upotrebu kao organsko vezivo, možda za stvaranje pigmenata kako se ranije pretpostavljalo, za kozmetičke i/ili medicinske svrhe.
Bočice su datovane u period između 4350. i 4100. godine pre nove ere, što ih čini daleko najstarijim poznatim dokazom o upotrebi kozmetike u Evropi, a takođe ih stavlja dalje u prošlost za upotrebu kozmetike od Mesopotamije i Egipta. Veruje se da su bočice napravili i koristili ljudi poznati kao eneolitski lovci-sakupljači iz lasinjske kulture.
Lasinjska kultura
Lasinjska kultura (eneolit-bakarno doba) je zauzimala prostor zapadnog dela Panonske nizije, s približno Dunavom kao granicom na severu i istoku te obroncima Dinarida i Alpa na jugu i zapadu. U okvirima današnjih državnih granica zauzimala je kontinentalnu Hrvatsku, severnu Bosnu, kontinentalnu Sloveniju, jugoistočnu Austriju te zapadnu Mađarsku, dok je njena prisutnost u vojvođanskom delu Srema još upitna.
Ova studija predstavlja prvu primenu multidisciplinarnih naučnih metoda na minijaturnim bočicama iz lasinjske i vinčanske kulture u jugoistočnim Prealpima i na centralnom Balkanu. Značajno je da ova studija pomera datume upotrebe kozmetičkih/medicinskih proizvoda na bazi olova u Severnoj Africi i na Bliskom istoku za više od jednog milenijuma, a u Evropi za više od dva milenijuma.
