Prisustvo mnogih grobova lekara i farmaceuta i njihove opreme otkrivenih od strane srpskih arheologa svedoči da je medicina bila veoma razvijena u antičkom Viminacijumu. Otkriveni instrumenti očnog doktora iz 1-2. veka zajedno sa medikamentima, naveli su stručnjake iz Požarevca i Sorbone da proučavaju lekove iz Viminacijuma.

Viminacijum je bio najveće gradsko naselje i glavni grad Gornje Mezije, i značajan vojni centar (stalni logor legije VII Claudia). Muncipalni status zajednici rimskih građana dodeljen je u vreme Hadrijana, a status kolonije Viminacijum dobija pod Gordijanom III, najverovatnije 239. godine. Najveći procvat doživljava u vreme Septimija Severa, a u 4. veku postaje episkopalno sedište. Vojni logor na desnoj obali Mlave postajao je do sredine 5. veka, a u 6. veku podignuto je manje utvrđenje na levoj obali.

Medicina u antičkom Viminacijumu

Narodni muzej Požarevac i Laboratorija za molekularnu i strukturalnu arheologiju Univerziteta Sorbona u Parizu upravo su završili prvi deo velikog naučnog projekta kojim je obuhvaćena hemijska analiza medikamenata iz Viminacijuma. Time je potvrđeno da su pojedini medicinsko-farmaceutski predmeti sa ove teritorije značajni rariteti i na teritoriji Evrope. Postoje brojni nalazi koji potvrđuju da je Viminacijum, kao vojni logor, imao više bolnica, jer je to bilo regulisano rimskim zakonom.

• Žrtvovanje pasa u Viminacijumu?
• Stanovnici Viminacijuma su patili od crevnih parazita

 “Narodni muzej Požarevac u svojim arheološkim zbirkama čuva snažne dokaze o razvijenoj medicinsko-farmaceutskoj službi na teritoriji Braničevskog okruga, a pojedini su stari osam milenijuma i potiču iz perioda vinčanske kulture. Zbog velike sličnosti sa savremenim, medicinsko-farmaceutski predmeti iz rimskog perioda, od kojih najveći broj potiče s arheoloških istraživanja Viminacijuma, izazivaju najveću pažnju. Osim pisanih izvora, oni su najsnažniji dokaz da su temelji savremene medicinske i farmaceutske službe, postavljeni još u grčko-rimskom periodu. O velikom značaju medicinsko-farmaceutskih predmeta iz Viminacijuma za istoriju grčko-rimske zdravstvene službe, svedoče brojne monografije u kojima su oni imali centralno mesto”, rekla je Dragana Spasić Đurić, arheolog Narodnog muzeja Požarevac, koja je predvodila istraživanje zajedno sa francuskom koleginicom dr Miriel Labonel za Politiku.

Očni doktor u Viminacijumu

Medikamenti koji su ispitivani deo su hirurškog pribora koji je pripadao lekaru hirurgu za bolesti oka “medicus et chirurgus ocularis“, otkrivenog 1985. godine tokom arheoloških istraživanja u Viminacijumu. Ovo je najznačajniji medicinsko-farmaceutski nalaz na teritoriji Srbije. U bronzanoj kutiji nađeno je osam instrumenata (pinceta, skalpeli, igle i katarakt-igle, kamena paleta, stakleni balsamarij).

• Arheolozi iskopali 2.000 godina star grob lekara sa medicinskim instrumentima
• Rimski medicinski instrument za žene: koristi se i danas nakon 2000 godina

Prema rečima Dragane Spasić Đurić, medikamenti pastile koji su se nalazili u lučnim kasetama bronzane kutije su kružne, pločaste i vretenaste forme, s tekstom utisnutim u pozitivu. Zbog informacija koje donose, imaju prvorazredni značaj za istoriju grčko-rimske oftamologije. Dosadašnje analize pokazuju da se radi o katarakti i trahomu, bolestima koje su prisutne i danas, a očigledno je i da postoje velike sličnosti u lečenju još od antičkog Rima.

Instrumenti gotovo da nisu značajno promenjeni u odnosu na današnje.

“Instrumentarij iz prvih decenija drugog veka značajan je i zato što potvrđuje da je naučno zasnovana mediko-farmaceutska služba u starom Rimu postojala i pre Galena, koji se smatra utemeljivačem ovih nauka. Koliko su značajni i retki, najbolje govori podatak da su do danas otkrivene samo četiri kutije s medikamentima koji nose natpise, i to u Lionu i Remsu u Francuskoj, u Morlungu u Italiji i Kelnu u Nemačkoj. Jedino medikamenti iz Viminacijuma nisu podvrgnuti hemijskoj analizi, a saznanja o njihovom sastavu i načinu izrade značajno će upotpuniti korpus otkrivenih rimskih lekova, jer analiza omogućava upoređivanje sastava arheoloških nalaza sa sastojcima pisanih recepata, ali i s rezultatima hemijskih analiza obavljenih na pomenutim medikamentima iz Evrope”.