U ruskoj pećini pronađeni su ostaci neandertalaca koji su bili u srodstvu. Reč je o prvoj potvrđenoj porodici neandertalaca. Naučnici veruju da su umrli zajedno od gladi.

Fosilizovani fragmenti kostiju oca, ćerke tinejdžerke i drugih neandertalaca u srodstvu pronađeni su pored kamenih alatki i iskasapljenih kostiju bizona u pećini Čagirska u Sibiru.

Rezultati istraživanja objavljeni su u časopisu Nature. Nalazi su oslikali tragičnu sliku naših izumrlih rođaka, koji su lutali Evroazijom pre nekoliko desetina hiljada godina. Porodica, deo grupe od 13 neandertalaca pronađenih zajedno u pećini, najverovatnije je umrla zajedno, verovatno od gladi.

Studiju je sproveo tim istraživača među kojima je nobelovac dr Svanta Pabo, švedski genetičar i direktor Instituta Maks Plank za evolucionu antropologiju u Lajpcigu, Nemačka. U poslednjih 25 godina uz pomoć drevne DNK on otkriva tajne neandertalaca.

„Ne bih pomislio da ćemo moći da otkrijemo oca i ćerku iz fragmenata kostiju, ili neandertalsku DNK u pećinskim sedimentima, ili bilo šta drugo od stvari koje sada postaju gotovo rutinske,“ rekao je dr Pabo. “Bilo je to neverovatno putovanje.”

Porodica neandertalaca

Novo otkriće došlo je iz sibirske pećine Čagirska. Paleoantropolozi iz Ruske akademije nauka počeli su da kopaju tamo 2007. godine, otkrivajući više od 80 fragmenta neandertalskih kostiju i zuba. Istraživači su takođe pronašli 90.000 kamenih oruđa u pećini, zajedno sa iskasapljenim kostima bizona.

U svojoj novoj studiji, istraživači su se fokusirali na ostatke neandertalaca u pećinama Čagirska i Okladnikov, koje se nalaze na 100 kilometara od Denisove pećine. Neandertalci su nakratko zauzeli ove lokacije pre oko 54.000 godina, a više potencijalno istovremenih ostataka neandertalaca je pronađeno iz pećinskih naslaga. Istraživači su uspešno izvukli DNK iz 17 ostataka neandertalaca. Što je najveći broj neandertalskih ostataka ikada sekvenciranih u jednoj studiji.

U pećini je identifikovano 17 posmrtnih ostataka. Od kojih su 13 neandertalaca – 7 muškaraca i 6 žena. Njih 8 je bilo odraslo, a ostalo su deca i adolescenti. U njihovoj mitohondrijalnoj DNK, istraživači su pronašli nekoliko takozvanih heteroplazmija koje su bile podeljene među pojedincima. Heteroplazmije su posebna vrsta genetičke varijante koja traje samo mali broj generacija.

Neandertalci u Čagirskoj i Okladnikovu lovili su kozoroge, konje, bizone i druge životinje koje su migrirale kroz doline reka koje pećine gledaju. Oni su prikupljali sirovine za izradu kamenih oruđa desetinama kilometara dalje. Pojava iste sirovine u pećinama Čagirska i Okladnikova takođe podržava genetičke podatke da su grupe koje su naseljavale ove lokalitete bile blisko povezane.

Neandertalci u Sibiru bliži neandertalcima u Hrvatskoj

Prethodna istraživanja fosilnog prsta iz Denisove pećine pokazala su da su neandertalci naseljavali planine Altaja i znatno ranije, pre oko 120.000 godina. Međutim, genetski podaci pokazuju da neandertalci iz pećina Čagirska i Okladnikova nisu potomci ovih ranijih grupa, već su bliži evropskim neandertalcima. U prilog tome ide i pronađeni arheološki materijal: kameno oruđe iz Čagirske pećine je najsličniji tzv. mikokijanskoj kulturi u Nemačke i istočne Evrope.

Dr Pabo i njegove kolege 2020. godine objavili su prve nalaze drevne DNK iz Čagirske, potpuni genom sakupljen iz kosti prsta neandertalske žene. Njeni geni su pokazali da je bila bliže neandertalcima udaljenim više od 4800 km u Hrvatskoj nego onima udaljenim samo 100 km u drugoj pećini poznatoj kao Denisova.

To srodstvo govori da neandertalci u Sibiru nisu pripadali nijednoj populaciji. Proširili su se na istok od Evrope najmanje dva puta, prvo do Denisove, a zatim desetinama hiljada godina kasnije do Čagirske.

Neandertalci su naseljavali sadašnju Evropu i Aziju više od 350.000 godina sve dok nisu nestali pre oko 40.000 godina. Ovo se dogodilo otprilike u isto vreme kada se pojavio Homo sapiens u Evropi.